Denizciliğin insanlık tarihinde binlerce yıldır bir geçmişi olduğunu biliyoruz. Geçmişten günümüze teknolojinin de gelişmesiyle hemen hemen tüm donanımlar değişiklik göstermiştir. Ancak denizci bağları nesilden nesile aktarılmış ve binlerce yıldır aynı şekilde kullanılmıştır. Hatta bundan yüz sene öncesine kadar bir teknede aynı anda onlarca denizci bağları aynı anda kullanılıyordu. Fakat zamanla gelişen teknoloji ve kullanımı kolaylaşan tekneler, şekil ve benzeri yardımcı donanımlar sebebiyle bazı denizci bağları unutulmaya mahkum bırakılmıştır.
Maalesef günümüzde, genellikle her iş için aynı 4-5 düğüm türü yeterli görülmeye başlanmıştır. Hatta seyre çıkan birçok denizci bu 4 düğümü bile doğru dürüst bilmemektedir. Marinalarda, koylarda her gün tanık olduğumuz durum içler acısıdır. Örneğin bazı motoryat kullanıcıları “takması zor olduğu için” usturmaçalarını çıkarmadan denize açılmaktadır. Oysa ki foralı çifte kazık bağı ile kolayca bağlanabilen usturmaçalar denize çıkarken mutlaka toplanmalıdır.
Tabi hangi denizci bağları hangi alanlarda kullanılır bunu bilmek de çok önemlidir. Yanlış atılan bir düğümün sonucu ağır olabilir. En basit şekilde, düzgün atılmamış bir kazık bağı ile bağlanmış bir usturmaça üzerindeki yük dengesi değişince boşalabilir ve usturmaça kaybedilebilir. Bu basit hatanın kayıpları çok daha büyük olabilir.
Aşağıdaki hikaye, ülkemizde üzücü bir tabloya örnek aslında;
Mudanya’dan İstanbul’a doğru yelkenle gelirken İmralı’ya 15 mil uzaklıkta sekiz metrelik bir motor teknesinin sürüklendiğini görmüştük. Dürbünle baktığımızda içindekilerin beyaz çamaşırlarını sallayarak yardım istediklerini fark ettik. Yaklaştığımızda panik içinde olduklarını gördük. Sivriada arkasında demirli vaziyette uyurken, sabah demir halatının bağlı olduğu beş metrelik zincirden çözüldüğünü anlattılar. Makineyi çalıştıramamışlar, gece buralara doğru sürüklenmişler. Kendilerine kalınca bir halat verdik, bunu teknenin başındaki babaya “kazık bağı” ile bağlayıp tekrar halatın bedeninden geçirdikten sonra “volta etmesini” söyledik. Adamlar yüzümüze baktı. Sonradan öğrendik ki on yıldan beri alamatra tipi kamaralı bu tekne ile gezmelerine rağmen düğüm atmaktan başka gemici bağı bilmiyorlarmış. Nitekim bu yüzden Sivriada’da uyurken demir halatı zincirden çözülüyor ve bu durum meydana geliyor. Demir halatı zincire doğru dürüst bir gemici bağı (denizci bağları) ile bağlansaydı bunlar başlarına gelmezdi.
En Çok Kullanılan Düğüm ve Bağlar
Yelkencilik iple oynama sanatıdır. İp ve halat denilince de akla, düğüm ve bağlar gelir. Kitaplarda, internette, denizle ilgili birçok iş yerinde duvarda çerçeve içinde düğüm ve bağları görürsünüz. Değişik amaca yönelik yüzlerce düğüm ve bağ vardır. Yeni başlayanlar için aşağıdaki 5 çeşit çok iyi bilinirse ve yerinde kullanılırsa rahatlıkla yeterli olur. Önerim bu 5 çeşidi gözünüz kapalı ve çok hızlı yapana kadar 1 metre boyunda 6- 10 mm çapında bir halatla gerektiği kadar tekrarlamanız. Denizde kullanılan tüm bağlamaların ortak özelliği yük altında kaldıktan sonra bile gerektiğinde kolaylıkla açılabilmeleridir.
Her türlü düğüm ve denizcilik bağları , halatların belirlenmiş olan kopma gerilimlerini %30 a kadar azaltabilir (Tüm halatlar kopacaksa, yıpranmış yerlerinden veya düğümlü yerlerinden koparlar.) Bu nedenle sürekli aynı amaçla kullanılacak halatların uçlarına radanzalı veya radanzasız örme veya dikme göz yapılmalıdır.
- Sekiz (Kropi) Bağı
- İzbarço
- Camadan
- Kazık Bağı
- Volta
