Halat, bir teknede en çok kullanılan malzemelerdir. Halatları kullanırken dikkat edilmesi gereken noktalar, bunların teknenin neresinde kullanılacağı ve ne amaçla kullanılacağıdır. Kullanılış amacına göre alınacak olan halatlar yapıldığı malzemesi, kalitesi, boyu ve kalınlığı değişir.
Halatlar, doğal elyaflardan, insan yapısı elyaflardan veya suni elyaflardan yapılırlar. Aynı halatta kullanım yerine göre bu malzemeler karışık olarak kullanılabilir. Yelkenli teknelerde kullanılanlar genellikle örme halat ve üç kollu, dört kollu birbirinin üstüne bükülmüş halatlardır.
Malzeme Tipine Göre Yapılmış Halatlar :
1. Spectra Halatlar :
Spectra, yumuşak metal gibi bir iptir. Bu halatların özellikleri, üzerine yük geldikçe elastisitesi sayesinde esner ve boyu uzar. Ancak bu elastisiyetin çok yüksek yüklerde geri dönüşümü olmayabilir ve halat normal uzunluğundan daha uzun olarak kalır. Bu yüzden teknenin bazı bölgelerinde kesinlikle kullanılmaz.
Yelkenleri rüzgar yönüne göre en iyi verimi alacak şekilde ayarladığımız halat olarak ise ıskotaları tercih ederiz. Ana yelken ıskotası, genova ıskotası gibi bağlandıkları yelkenin adı ile anılırlar. Genellikle el ile trim edilirler veya vinçle kullanılırlar. Iskotaların çok fazla olmasa da esnek olması yararlıdır. Ani rüzgar değişimlerinde ve kavançalarda bağlantı noktalarına gelebilecek şokları kısmen de olsa esneyerek amortisör gibi azaltırlar.
2. Kevlar Halatlar :
Daha fazla sert bir çelik gibi davranır, gevrek olmayan her malzemede olduğu kadar esneklik payı vardır ancak bu Spectra halatlara göre daha azdır ve geri dönüşümü mümkündür. Halat çok eskimediği ve aşırı yüklenmediği sürece.
Yelkeni direğe çekmede kullanılan halat mandar halatıdır, direğin tepesine kadar gider, bir makaradan geçer ve başka yere yönlendirilmemiş ise direk dibine kadar iner. Mandar halatı mümkün olan en az esneklikte olmalıdır. Mandar yelken triminde (ayarında) az kullanılan bir halattır. Özellikle sert havalarda yelkenin orsa yakasının gergin olması gerekir. Esnek halatla, özellikle sağnak dediğimiz, biranda bindiren rüzgarlarda halat esneyeceğinden yelken toru artar ve isteğimizin aksine orsa yakası gevşer. Mandar halatı olarak içi bükümsüz ve örgü olmayan, malzemesi ise en az esneyen halat kullanılmalıdır.
Örgü Şekillerine Göre Halatlar :
1. Sarmal Halatlar :
Sarmal halatlar, tek bir halat kullanılarak kat kat örülen halatlardır. Bu halatları genelde tekne halatları olarak kullanılırız.
Halatların kullanım yerine göre esneklik en önemli faktördür. Tekneyi sahile bağlayan koltuk halatlarının genellikle esnek olması istenir. Tekne su üstünde hareket ettikçe lastik gibi esneyerek, amortisör görevi görürler ve tekne üstündeki babalara, koç boynuzlarına binecek çekme şokunu azaltarak yansıtırlar. Üç kollu ve dört kollu halat bükümlü olduğundan esnemeleri daha fazladır, bu nedenle koltuk halatı ve demirleme halatı olarak kullanılırlar.
2. Kılıflı Halatlar :
Bu halatların isminden de anlaşılacağı gibi iç içe geçmiş iki çeşit halattan oluşur. Bu tür halatların birinci kat çok sık beyaz ipten dokunur, oldukça sağlamdır. İkinci kattaki halat ise, istenilen renkte, birkaç kat olarak dokunur ve amacı içteki halatı aşınmaya karşı korumaktır. Yelkenli tekneler tarafından bu tip halatlar tercih edilir.
Yelken halatlarında ise günümüzde örgülü dediğimiz halat kullanılır. Bu halatların asıl taşıyıcı elyafı halatın içinde düz veya yine örgülü olarak bulunur. Üstünde ise halatın asıl taşıyıcı malzemesini güneş ışınlarından ve sürtünmeden koruyan ve halatı bir arada tutan dokuma kılıf vardır.
